(13 minuten leestijd)

‘Maak je niet druk, het is maar een ommetje heen en weer. Jij moet toch thuiswerken, dus voor je het weet ben ik weer thuis, schat.’ Na die woorden drukt ze een kus op haar voorhoofd en haar hennarode haren strijken langs Daniella’s wang.
Daniëlla kijkt haar vrouw geërgerd na als ze haar zwarte leren tas over de schouder hangt en met snelle stappen door de woonkamer beent. Ze draagt de hippe blauwe trui die zij haar zo leuk vind staan op een spijkerbroek en haar bruine laarzen klakken op het parket. Haar groene ogen kijken nog even plagend om. Maya weet best wel dat zij er een hekel aan heeft als ze alleen de weg op gaat en dat voor iets waar Daniëlla nu al een pesthekel aan heeft. Bistrostoelen noemen ze die ondin-gen van metaal met kromme pootjes en een bloemmo-tief. Ze heeft er twee gekocht op marktplaats in een dorp waar hij nog nooit van gehoord heeft, Oud Gastel in Brabant. Grote goedheid, dat is zowat tweehonderd kilometer heen en weer terug!
[…]

Lees meer

(9 minuten leestijd)

Hij had geen verstand van fotografie. Hij had wel een zwak voor fotografie. Zwart/wit foto’s vond ie erg mooi, vooral momentopnames uit een ver verleden, van men-sen in hun natuurlijke omgeving. Dat die mensen inmid-dels dood waren, of heel oud, maakten de foto’s er alleen nog maar fascinerender op. Dat toen nu was, dat ooit nu was, maakte foto’s er alleen nog maar fascinerender op. Kleurenfoto’s van mensen in hun natuurlijke omgeving in een voltooid verleden tijd vond hij ook wel mooi. Maar alleen als ze grofkorrelig waren. Het grofkorrelige van kleurenfoto’s had net als zwart/wit foto’s iets ver-gankelijks. Dat stemde hem weemoedig. Meer nog dan melancholie vond hij weemoed iets poëtisch hebben. Het haalde de scherpe kantjes van zijn beslommeringen af. Weemoed gaf glans. Mooie foto’s waren een vorm van poëzie.
[…]

Lees meer

(10 minuten leestijd)

Woensdag 6 februari 1946
Negen maanden nadat Nederland bevrijd is, en precies vijf jaar nadat Daniël en Janneke elkaar tijdens de Elfsteden-tocht hebben ontmoet, heeft het leven op de boerderij zijn vooroorlogse ritme bijna weer hervonden. En toch is niets meer hetzelfde. Daarvoor is er te veel gebeurd.
Natuurlijk bleef het geen geheim dat er bij de Adema’s een jongen rondliep die niemand kende. En hoewel ze alle-maal hier en daar lieten vallen dat hij een aangetrouwde neef uit Rotterdam was, die vanwege psychische problemen een tijd op het platteland doorbracht, wisten veel mensen in het dorp ook wel dat dat niet waar was.
[…]

Lees meer

( 17 minuten leestijd )

Zondag 6 juni 1943

Janneke schrikt op als ze midden in de nacht wakker wordt van een hard geluid. De regen klettert op het dakraampje boven haar, maar dat is niet wat haar gewekt heeft.
Nu hoort ze het weer.
Het is een gebonk.
Er wordt op de voordeur gebonkt. Dat is vreemd. Die wordt bijna nooit gebruikt.
In de slaapkamer van haar ouders hoort ze gestommel. Even later loopt vader, mopperend op de onverlaat die hem zijn nachtrust niet gunt, de trap af. Janneke werpt een blik op het wekkertje naast haar bed, kwart over twee. Wie kan dat nou zijn op dit tijdstip? Nog wel op zondag en met dit weer. Haar hart bonst in haar keel. Komen de Duitsers hen halen? Maar waarom?
[…]

Lees meer

( 6,5 minuut leestijd)

Twee dagen later voel ik me goed genoeg om de bedstee te verruilen voor de woonkamer. Eindelijk kan ik weer aan tafel zitten in plaats van de hele dag liggen.
Vanochtend kwam Anna langs, met kleine Jan. Geheel tegen zijn gewoonte in heeft hij geen woord gezegd. In het uur dat hij aan tafel zat, op zijn vaste plek links van mij, keek hij alleen maar naar mij. En naar de keuken. Anna werd er kribbig van.
‘Zeg toch eens wat tegen je grootmoeder, ik word ner-veus van dat zwijgen van jou,’ mopperde ze. Je zou toch denken dat ze het wel even lekker vond, die stilte. Meest-al verwijt ze Jan dat hij nooit zijn mond houdt. Nu ra-telde ze zelf aan een stuk door. Over van alles, behalve over wat er is gebeurd. O, ze heeft wel gevraagd of ik me beter voelde en of ik nog iets nodig heb. Ze had een warme maaltijd meegenomen en heeft wat opgeruimd in mijn huis. Maar geen enkele keer vroeg ze of ik enig idee heb wat me is overkomen. Ik heb haar een tijdje geob-serveerd en het viel me op dat ze rode ogen had, dat haar haar was losgeraakt uit de lage staart op haar rug en dat haar handen trilden. Ik kreeg de indruk dat het niet Jan was die haar nerveus maakte.
[…]

Lees meer

( 17 minuten leestijd)

Donderdag 6 februari 1941

Het is ijskoud en nog donker als Janneke Adema haar schaatsen onderbindt op een bankje bij de Oldehove in Leeuwarden. Haar vingers zijn nu al zo koud dat het moeilijk is om de veters van haar houten schaatsen strak te trekken. Ze wrijft haar handen hard tegen elkaar om ze warm te maken en doet dan een nieuwe poging.
Toen ze van huis ging vanochtend zag ze op de thermometer aan de muur van de stal dat het -16 was. Prima temperatuur voor goed ijs en een Elfstedentocht, maar voor je vingers is het minder. Als ze straks in beweging is zal het wel beter gaan. Ze heeft een pyjamabroek en een pyjamabroek onder haar rok aangetrokken en onder haar gebreide trui heeft ze kranten gestopt om de warmte vast te houden. Haar winterjas heeft ze er nog overheen gedaan. De nieuwe muts met bijpassende sjaal en handschoenen die ze van Sin-terklaas kreeg heeft ze ook nog aangetrokken.
Als haar schaatsen goed vastzitten, zet Janneke een paar voorzichtige slagen op het ijs. Ze moet even haar slag vinden en het is nog steeds erg donker.

Lees meer

( 10 minuten leestijd)

Een half uur later ga ik weer aan tafel zitten. Het bord pap staat voor me. Zoals altijd gemaakt van karnemelk, wit-tebrood, anijszaad en een beetje siroop.
Ik heb niks raars kunnen ontdekken in de keuken. Ik heb echt goed gekeken. Het kleine keukentje heeft na al die jaren geen geheimen meer voor me en ik hou van orde. Alles heeft een vaste plaats. De lepeltjes lagen nog in de la van de kast, alle potten en pannen stonden nog op hun plek en ook in de voorraadkast zag ik niks raars. Het eni-ge wat opviel was dat de karnemelk nog op het aanrecht stond. Zelf had ik dat meteen weer in de kelder gezet uit angst dat het morgen niet meer goed is, maar Pieter is natuurlijk geen huisvrouw.
Ik begin te twijfelen. Heb ik me de ongemakkelijke blik in Pieters ogen verbeeld? Hecht ik te veel waarde aan het feit dat Jan hem zo aanstaarde? Mijn god, ik word toch niet seniel?
[…]
(deel II)

Lees meer

(9 minuten leestijd)

Misschien mag ik het niet zeggen als oma, maar Jan is mijn liefste kleinkind. Hij is de jongste, vernoemd naar wijlen mijn man en het zorgenkindje van de familie.
Toen mijn dochter ruim zes jaar geleden kwam vertellen dat zij en Pieter weer een kind zouden krijgen sloeg de schrik me om het hart.
‘Het komt wel goed, moeder,’ probeerde Anna me gerust te stellen. ‘Het is al zeven ‘Moeder, wat goed u weer te zien.’ Pieter kijkt me vrolijk aan als hij door de voordeur mijn woonkamer instapt. Achter zich trekt hij de kleine Jan mee alsof hij hem onder protest moet mee.
[…]

Lees meer

(5 minuten leestijd)

Mijn jaren dragen de cijfer 44. Ik lig op de bank en kijk naar beelden op tv. Het lijkt alsof ik een stomme film van de tijdperk Charlie Chaplin kijk.
Mijn hoofd maalt en roept zonder pardon herinneren op waar ik niet op wacht.

Flashbacks doorboren mijn uren onverwachts. Ik huiver en probeer met alle macht dit te onderdrukken.
Het lukt niet…
Ik begin te twijfelen aan mijn verhaal.
[…]

Lees meer

(6 minuten leestijd)

In de gang groet Charles mij met een beleefd knikje. Mijn telefoon trilt in mijn zak. Ik haal hem er voorzichtig uit en zie dat Claes mij belt. Ik knik terug naar Charles ter-wijl ik mijn telefoon opneem en de trap oploop.
‘Hey,’ zeg ik warm.
‘Hi, moet ik je morgen bij die oude snoeper ophalen of…, ‘ vraagt Claes.
Ik ga de volgende trap op en versnel mijn pas. ‘Uhm… Doe maar. ‘ antwoord ik. Een verward hummen klinkt vanaf de andere kant van de lijn.
[…]

Lees meer

(6 minuten leestijd)

[…]goed je te zien, mijn beste, heel goed, kom verder, kom vooral verder…’ Goeiebuur zag er verward uit, verwilderd. Het als een huldeblijk bedoelde boekwerkje was in exponentiele proporties opgeblazen en losgeslagen. Hoe het netwerk precies werkt laat ik aan de wiskundigen over, maar volgens mij waren de aanstichters van de hetze zijn generatiegenoten die alsnog hun gram wilden halen. En van de weeromstuit vond ook hun activistische nageslacht dat zijn meningen niet onbestraft mochten blijven, vastgenageld moesten worden met hun even moraliserende als opruiende tirades. ‘Wat is dat toch, die behoefte van mensen, soortgenoten, om elkaar de maat te nemen.’ Met een artrotische plof liet hij zich op de bank in de voorkamer zakken. De voorkamer, die naast zijn televisie gevuld was met boekenkasten en met wat hij de parafernalia van zijn onvoltooid verleden toekomende tijd noemde, antieke, nautische instrumenten zoals een sextant, een kompas en een duikhelm. Een verzameling die getuigde van de blauwe maandag die hij naar eigen zeggen bij gebrek aan zeebenen op de Hogere Zeevaartschool had doorgebracht.
[…]

Lees meer

(6 minuten leestijd)

[…]Ik geef een kort knikje terwijl mijn ogen van het landhuis naar de betrokken lucht die langzaamaan donkerder kleurt. Het begint te miezelen wanneer we net binnenstappen. De plaats van Trudy is vervangen door een lange magere man die onze jassen met een emotieloze blik aanneemt. ‘Net op tijd binnen,’ zegt Mark wanneer hij de donder buiten hoort.
‘Zeg dat wel, Milord, kan ik u thee brengen om iets op te warmen?’ vraagt Charles, de butler van middelbare leeftijd uiterst beleefd.
‘Dat mag zeker,’ antwoordt Mark terwijl hij de grote openingshal inloopt. Zijn elegante voetstappen weerkaatsen op de hoge muren en verdwijnen in het trappenhuis
[…]

Lees meer

(5 minuten leestijd)

Ik was drie en mijn kleding bestond uit uitgedragen lappen. Schoenen waren mij vreemd. Ik had oorbellen, maar het waren draden met een knoop. De gaten waren gemaakt met een hete naald.
Ik heb een broer die me zeer lief is en 1jaar en bijna 10 maanden ouder dan mij is. Deze broer woont bij mij grootouders van moeders kant. Hij had het goed…

Ik woon in een groot huis met mijn oma van vaders kant, zijn broertje en zijn 3 kinderen. Pa was één van de eerste gastarbeiders in Nederland. Hun woonden in vaders huis gratis. Vader stuurde iedere maand geld naar zijn broertje voor ons, maar…wij kregen alleen water en oud droog brood.

[…]

Lees meer

(10 minuten leestijd)

een schlemiel van de bovenste plank, die J…’ ‘We vierden die dag nog wat anders, weet je nog?’ Ik kende hem inmiddels goed genoeg om te weten dat hij zijn glas soms omhoog hield om in gedachten het licht te vangen waar het hem in zijn hoofd aan begon te ontbreken. ‘…ik ben het even kwijt, mijn beste. De haring overigens niet, die is buitengewoon zacht en smakelijk…’ Hij had het bord naar zich toe getrokken, buiten mijn bereik. ‘De bloemlezing?’ Zoals ik dacht te weten dat hij het strijklicht in zijn glas probeerde te vangen, leek het nu wel alsof zijn neusvlegels donkerder kleurden, alsof zijn hoofd, zijn wil extra bloed opeiste. ‘…buitengemeen…’

[…]

Lees meer

(17 minuten leestijd)

Nachtvlinder zet haar kopje neer. Ze gaat overeind zitten en houdt de handen, alsof ze een muziekinstrument vast houdt.

Jonge vrouwe, rank als berk.
Slank verfijnde maagd.
Haar eindeloze harenpracht,
sterrenloze zwerk.
Zoete pracht.

Nachtvlinder spreekt het gedicht op dramatische toon uit. Ze kijkt hem met een fonkeling in haar ogen aan. ‘Nu komt het’, zegt ze spottend.

Laat geen haar lichaam raken,
Sluimerend vrouwzijn kracht.
Aanschouw treurende ogen,
bewonder zoete zwanenzang.
Verwachtend smacht.

[…]

Lees meer