De paters hadden in een van de gymzalen, het Rooms-Katholieke lyceum had er drie, alleen de tafeltjes voor de eindexamens door stoelen laten vervangen. Geen versiering, alleen een stoelenzee die uitkeek op een podiumconstructie die tijdens de examens als controlepost had gefungeerd. Extra stoelen waren ook wel nodig, katholieke gezinnen waren talrijk en een diploma-uitreiking was toch echt wel een familieaangelegenheid, dus opa’s en oma’s werden ook verwacht. Die van hem zouden niet van de partij zijn, zij woonden te ver weg, onder de grote rivieren. En de ouders van de tweede man van zijn moeder waren te ver heen.
De gymzaal was dan wel niet speciaal versierd, met de gouden banen waarmee het zonlicht naar binnen streek leek er een zegen op de ruimte te rusten. En op de families die stilaan binnendruppelden. De vaders triomfantelijk voorop, de meesten in driedelig pak, hun armen vaak breed en hun borst vooruit, alsof hun kind in het bijzonder was geslaagd en alsof het zijn of haar succes niet van een vreemde had, vaak gedwee gevolgd door de moeder, als een kloek wakend over eventuele grootouders en de kinderen die jonger waren dan de geslaagde. De oudere kinderen zochten routineus hun heil bij oud-klasgenoten. Behalve het ontbreken van zijn grootouders, was hij ook zo’n beetje de enige met gescheiden ouders en zonder pak. Hij had wel een pak, ooit gekocht voor dansles, maar dat voelde als een keurslijf, als het heertje waarin hij zich niet herkende. Daarin stond hij niet alleen. Voor zijn zielsverwanten was dit waarschijnlijk voorlopig ook de laatste reden om in de pas te lopen. Met een paar wisselde hij een blik van verstandhouding uit.
De verstandhouding zat ‘m in de taart die ze tot op zekere hoogte volgens traditioneel recept voor de paters hadden gebakken. Ze hadden hem vlak voor de uitreiking aangeboden, in een waaier van handzame punten, bij wijze van dank voor al die prachtig mooie, o zo leerzame jaren. Het gebaar werd op prijs gesteld zoals alleen geestelijken zo’n gebaar op prijs kunnen stellen, deemoedig. De eerste indruk van heiligheid was toch haar schijn. Kortom: de taart ging er bijtijds aan geloven.
De nieuwe man van zijn moeder had zijn plaats in de pikorde die een gezin, zeker een gebroken gezin nou eenmaal was, nog niet verdiend en pakte alles aan om een goeie beurt te maken. Door de taart voor te proeven zou hij vast en zeker met stip stijgen. Wie wilde nou geen man van de wereld zijn voor kinderen die niet om hem hadden gevraagd. Hij ging voor een puntje, dan kon het restant extra aantrekkelijk uitgeserveerd worden. Gebiologeerd werd hij aangestaard door de anarchistische taartenbakkers, alsof er zoals in het practicumlokaal elk moment een chemische reactie plaats kon vinden. Die bleef uit en hen aandacht verslapte. Het proefkonijn ging met de krant op de bank liggen. Pas na een uur viel op dat hij met een gelukzalige, glazige blik naar het plafond lag te staren, met recht als een man van de wereld. Dat veranderde niet toen ze zich om hem heen schaarden voor nader onderzoek. Ook niet toen ze na een tijdje de televisie aanzetten. Op een gegeven moment viel hij in slaap om pas tegen bedtijd weer wakker te worden met dezelfde gelukzalige, glazige blik.
Aanvankelijk zaten de paters nog netjes achter de tafel op het podium. De diploma’s werden in alfabetische volgorde uitgereikt. Alles werd door een professionele fotograaf vastgelegd, wat voor meestal de vaders geen reden was om ook voor het perfecte plaatje te gaan. Zo werd snel duidelijk dat dit deel van de ceremonie een bezoeking zou worden. Uit de zaal begon in ieder geval af en toe een verveeld zuchtje op te stijgen. Maar de paters, voor iedereen zichtbaar in hun verhevenheid, besloten het zich, bekend als ze waren met dit jaarlijkse ritueel, gemakkelijk te maken. Erg gemakkelijk. Op het eind van de uitreiking zelf, er stonden ook nog speciale eerbetuigingen op het programma, leek zich zelfs bij sommigen iets landerigs in hun houding af te tekenen. Een landerigheid die niet helemaal strookte met de blos op hun spekglad geschoren wangen. Een vlammende blos die zo wat van de schijn van gebrek aan eerbied, aan deemoed wegnam.
[…]
Verder lezen? Koop het hele verhaal hier. Kosten € 1,50 + btw € 0,14 + betaalkosten € 0,30 = € 1,94.
Of word abonnee.
Extra donatie aan de schrijver.